Triệu chứng gà bị tím mào rồi chết là một tín hiệu cảnh báo cực kỳ nguy hiểm trong chăn nuôi gia cầm. Hiện tượng tím tái (cyanosis) của mào và tích gà là dấu hiệu của sự thiếu oxy máu nghiêm trọng, thường liên quan đến các bệnh truyền nhiễm cấp tính hoặc suy tuần hoàn/hô hấp nặng.
Việc xử lý tình trạng này không thể chậm trễ. Trước hết, bà con chăn nuôi cần cô lập ngay lập tức những cá thể có triệu chứng và tiến hành chẩn đoán phân biệt để đưa ra phác đồ điều trị chính xác, tránh dịch bệnh lây lan gây thiệt hại kinh tế lớn. Vậy cụ thể gà bị tím mào rồi chết là bệnh gì? Bài viết này sẽ giúp bạn hệ thống hóa các bệnh lý gây ra triệu chứng này và hướng dẫn cách xử lý hiệu quả.
Gà bị tím mào rồi chết là bệnh gì?
Tím mào là triệu chứng chung, nhưng tỷ lệ chết cao và tốc độ lây lan sẽ giúp phân biệt các bệnh nguy hiểm. Ba bệnh lý hàng đầu gây ra hiện tượng này là:
Bệnh Tụ huyết trùng (Fowl Cholera)
Nguồn tin từ May88 cho biết, đây là bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Pasteurella multocida gây ra, thường xảy ra ở gia cầm trưởng thành hoặc gần xuất chuồng.
- Dấu hiệu đặc trưng: Bệnh thường xảy ra đột ngột. Gà ủ rũ, sốt cao, tiêu chảy phân xanh hoặc trắng. Mào, tích chuyển sang màu tím sẫm và xuất hiện hiện tượng sưng khớp.
- Tỷ lệ chết: Rất cao trong thể cấp tính, có thể lên đến 50-80% nếu không can thiệp kịp thời.
- Bệnh tích: Xuất huyết lấm tấm ở mỡ và cơ tim. Gan và lách sưng to, có các điểm hoại tử li ti. Viêm ruột xuất huyết.
Bệnh Cúm Gia Cầm độc lực cao (Highly Pathogenic Avian Influenza – HPAI)
Là bệnh truyền nhiễm do virus, cực kỳ nguy hiểm và phải báo cáo ngay cho cơ quan chức năng.
- Dấu hiệu đặc trưng: Gà chết đột ngột hàng loạt (tỷ lệ chết 80-100%). Gà sốt rất cao, thở khò khè. Mào và tích sưng to, xuất huyết, tím đen và có thể hoại tử. Gà có biểu hiện thần kinh, đi lại loạng choạng.
- Tỷ lệ chết: Cực kỳ cao, lây lan cực nhanh.
- Bệnh tích: Xuất huyết nghiêm trọng ở toàn bộ nội tạng (tim, gan, cơ, dạ dày tuyến).
Bệnh Đầu đen (Histomoniasis)
Bệnh do ký sinh trùng đơn bào Histomonas meleagridis gây ra, thường gặp ở gà lớn và gà tây.
- Dấu hiệu đặc trưng: Gà ủ rũ, bỏ ăn, tiêu chảy phân màu vàng lưu huỳnh (rất đặc trưng). Mào chuyển sang màu tím thẫm (nên được gọi là “bệnh đầu đen”).
- Tỷ lệ chết: Thấp hơn so với hai bệnh trên, thường chết rải rác.
- Bệnh tích: Gan sưng, có các ổ hoại tử hình tròn, lõm màu trắng xám. Manh tràng (ruột thừa) bị viêm loét nghiêm trọng, có kén màu nâu đen.
Phác đồ xử lý và điều trị bệnh gà bị tím mào
Nguyên tắc đầu tiên là cô lập gà bệnh và tăng cường vệ sinh chuồng trại ngay lập tức. Cụ thể được những người quan tâm đá gà May88 được biết:
Xử lý ban đầu (áp dụng chung cho mọi trường hợp)
- Cô lập: Tách riêng gà bị bệnh ra khỏi đàn.
- Vệ sinh/Sát trùng: Phun sát trùng toàn bộ chuồng trại, khu vực xung quanh bằng formol 2%, iodine, hoặc các sản phẩm sát trùng mạnh khác.
- Hạ sốt và tăng sức đề kháng: Cho toàn đàn uống Paracetamol (hoặc Analgin) để hạ sốt (nếu gà sốt) và bổ sung Vitamin C, B Complex, Electrolytes liên tục để tăng cường sức đề kháng.
Phác đồ điều trị theo nguyên nhân
Điều trị Tụ huyết trùng (Vi khuẩn)
Sử dụng kháng sinh đặc trị cho vi khuẩn Pasteurella multocida:
- Kháng sinh: Dùng các kháng sinh thuộc nhóm có tác dụng mạnh với vi khuẩn Gram âm: Amoxicillin (như Amocin, Amox LA) hoặc Florfenicol, Enrofloxacin.
- Liều lượng và cách dùng: Dùng theo hướng dẫn của nhà sản xuất, liên tục 5-7 ngày. Có thể kết hợp tiêm kháng sinh cho những con bệnh nặng để tăng hiệu quả.
- Hỗ trợ: Tăng cường giải độc gan thận (ví dụ: dùng Hepa-Detox) vì kháng sinh liều cao có thể gây hại cho gan.
Điều trị Bệnh Đầu đen (Ký sinh trùng)
Sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng và hỗ trợ bảo vệ gan manh tràng:
- Thuốc đặc trị: Sử dụng các sản phẩm có chứa hoạt chất Dimetridazole hoặc Metronidazole (thường có trong các biệt dược thú y như Sul-depot, Histostop).
- Phác đồ hỗ trợ: Kết hợp thuốc đặc trị với Vitamin K (chống xuất huyết) và thuốc bảo vệ gan (ví dụ: Hepaton) để phục hồi chức năng gan đã bị tổn thương. Cho uống liên tục 4-5 ngày.
Xử lý Cúm Gia Cầm (Virus)
- Xử lý khẩn cấp: Cúm gia cầm độc lực cao là bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu và bắt buộc phải báo cáo.
- Báo ngay cho Cơ quan Thú y địa phương để lấy mẫu xét nghiệm.
- Nghiêm cấm di chuyển gia cầm, trứng, và các sản phẩm liên quan ra khỏi khu vực chăn nuôi.
- Thực hiện tiêu hủy theo đúng quy định của Cục Thú y nếu kết quả dương tính.
Biện pháp phòng ngừa hiệu quả để tránh gà tím mào
Phòng bệnh luôn hiệu quả và tiết kiệm hơn chữa bệnh. Bà con cần chú trọng vào công tác tiêm phòng và vệ sinh an toàn sinh học.
- Tiêm phòng định kỳ: Sử dụng vắc xin Tụ huyết trùng theo đúng lịch khuyến cáo cho từng lứa tuổi.
- An toàn sinh học: Giữ chuồng trại khô ráo, thông thoáng. Thực hiện quy trình All in – All out (nuôi cùng lúc, xuất cùng lúc). Hạn chế người lạ, động vật trung gian (chuột, chim hoang) tiếp xúc với đàn gà.
- Sát trùng thường xuyên: Phun sát trùng định kỳ 1-2 lần/tuần bằng các dung dịch sát khuẩn.
- Quản lý thức ăn và nước uống: Đảm bảo nguồn thức ăn không bị nấm mốc (đặc biệt quan trọng để tránh bệnh Đầu đen). Nước uống phải sạch sẽ.
Vậy là bài viết đã giải đáp gà bị tím mào rồi chết là bệnh gì? Tóm lại, triệu chứng gà bị tím mào rồi chết là dấu hiệu của bệnh lý cấp tính và cần được xử lý khẩn trương. Nếu không chắc chắn về nguyên nhân, hãy liên hệ ngay với bác sĩ thú y để được mổ khám và chẩn đoán chính xác nhất.
