Bệnh cúm gia cầm ở gà là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, từng gây ra nhiều đợt dịch lớn trên toàn cầu. Trong đó, chủng H5N1 từng khiến nhiều nước phải đối mặt với nguy cơ chết hàng loạt của đàn gia cầm. Hiện nay, mặc dù dịch cúm gia cầm không còn bùng phát rộng rãi, nhưng tình trạng lác đác vẫn xuất hiện tại nhiều vùng chăn nuôi. Do bệnh do virus gây ra, không có thuốc đặc trị, việc phòng bệnh bằng vắc xin và thực hiện các biện pháp an toàn sinh học là phương pháp hiệu quả nhất. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh cúm gia cầm ở gà, triệu chứng nhận biết, phác đồ chăm sóc và biện pháp phòng ngừa cập nhật mới nhất.
Bệnh cúm gia cầm ở gà là gì?
Cúm gia cầm ở gà do virus Avian Influenza (AI) gây ra, thuộc nhóm virus cúm A. Loại virus này có nhiều biến thể, vì vậy các nhà khoa học thường gọi tên bệnh theo dạng cúm A kèm tên biến thể, ví dụ: H5N1, H1N1, H6N1, H7N9, H9N2… Trong đó, H5N1 vẫn được đánh giá là chủng nguy hiểm nhất do khả năng lây lan nhanh và tỷ lệ chết cao.
Virus cúm gia cầm khá nhạy cảm với nhiệt độ cao và các chất sát trùng thông thường. Trong môi trường mát mẻ, virus có thể tồn tại từ vài tuần đến vài tháng, gây nguy cơ lây lan trong đàn nếu không được kiểm soát kịp thời.
Lịch sử ghi nhận, virus cúm gia cầm được phát hiện lần đầu tại Ý vào đầu thế kỷ 20. Sau đó, nó xuất hiện tại nhiều quốc gia khác. Biến thể H5N1 xuất hiện từ năm 1997 và trở thành mối đe dọa toàn cầu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo các quốc gia cần xây dựng kế hoạch phòng chống và ứng phó nếu dịch cúm gia cầm bùng phát, vì hiện chưa có quốc gia nào có đầy đủ nhân lực và cơ sở vật chất để ngăn chặn đại dịch.
Nguyên nhân và con đường lây lan bệnh cúm gia cầm
Virus cúm gia cầm lây lan chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp:
- Gà tiếp xúc với phân, nước tiểu, dịch tiết mũi hoặc mắt của gà bệnh.
- Động vật trung gian như vịt, chim hoang hoặc chim di cư mang virus từ vùng này sang vùng khác.
- Người và vật dụng chăn nuôi như quần áo, giày dép, dụng cụ vận chuyển cũng có thể là phương tiện truyền bệnh.
- Thức ăn, nước uống hoặc môi trường chuồng trại không được vệ sinh sạch sẽ.
Do virus có khả năng tồn tại lâu trong môi trường mát và ẩm, việc tuân thủ vệ sinh chuồng trại là yếu tố quan trọng để hạn chế dịch bệnh.
Triệu chứng bệnh cúm gia cầm ở gà
Những người tìm hiểu sv388.us.com chia sẻ: Triệu chứng của gà bị cúm gia cầm có thể khác nhau tùy biến thể virus và mức độ nhiễm bệnh. Dưới đây là các dấu hiệu phổ biến mà người chăn nuôi có thể quan sát:
- Chết đột ngột mà không có dấu hiệu cảnh báo trước.
- Đầu, mắt, mào, yếm và hông sưng phồng.
- Yếm, mào, chân chuyển sang màu tím hoặc thâm tím.
- Thiếu năng lượng, giảm ăn và di chuyển chậm.
- Tiêu chảy, phân có màu bất thường.
- Chảy nước mũi và nước mắt.
- Hen khẹc, vẩy mỏ và xù lông.
- Giảm sản lượng trứng, vỏ trứng mềm hoặc biến dạng.
- Bỏ ăn, sụt cân nhanh.
Ở một số trường hợp cấp tính, gà có thể chết mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Khi nghi ngờ, người chăn nuôi nên nhờ cơ quan thú y địa phương lấy mẫu xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân.
Phác đồ chăm sóc và điều trị gà bị cúm
Do cúm gia cầm là bệnh do virus gây ra, hiện chưa có thuốc đặc trị. Phương pháp điều trị chủ yếu nhằm hỗ trợ gà nâng cao sức đề kháng và ngăn ngừa lây lan. Các bước cơ bản bao gồm:
- Tiêm vắc xin H5N1 cho đàn gà ngay cả khi đang nghi ngờ bị nhiễm, để cơ thể gà sản sinh kháng thể chống virus.
- Tiêm vắc xin Newcastle hệ 1 để phòng đồng thời bệnh Newcastle có thể bùng phát (dịch tả gà).
- Bổ sung các chất điện giải, vitamin ADE, B-Complex và đường Glucozer vào nước uống giúp gà duy trì sức khỏe trong thời gian sinh kháng thể.
- Cách ly gà bệnh khỏi đàn khỏe mạnh và hạn chế tối đa tiếp xúc với người hoặc vật nuôi khác.
- Báo ngay cho cơ quan thú y địa phương để lấy mẫu xét nghiệm và có hướng xử lý nếu đúng là cúm gia cầm chủng nguy hiểm.
Trong trường hợp virus nguy hiểm, các cơ quan thú y có thể yêu cầu tiêu hủy đàn gà để ngăn chặn dịch lây lan. Việc chăm sóc gà hỗ trợ trong giai đoạn đầu có thể giảm thiệt hại, nhưng tiên lượng đối với đàn chưa tiêm vắc xin trước đó thường nặng và nguy cơ chết cao.
Biện pháp phòng ngừa bệnh cúm gia cầm
Phòng bệnh là cách hiệu quả nhất để bảo vệ đàn gà. Một số biện pháp quan trọng bao gồm:
- Tiêm vắc xin định kỳ theo hướng dẫn thú y cho đàn gà, đặc biệt với các chủng H5N1, H9N2.
- Đảm bảo chuồng trại thông thoáng, khô ráo, thường xuyên vệ sinh và sát trùng.
- Ngăn chặn chim hoang, vịt hoặc động vật trung gian tiếp xúc với gà.
- Thực hiện nghiêm ngặt quy trình nhập gà mới: cách ly và theo dõi ít nhất 2 tuần trước khi nhập đàn chính.
- Không dùng thức ăn, nước uống hoặc vật liệu chuồng trại từ vùng có dịch mà chưa được khử trùng.
- Người chăm sóc gà nên rửa tay, thay quần áo và giày dép riêng khi ra vào chuồng trại.
Tác hại kinh tế và môi trường
Bệnh cúm gia cầm không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tỷ lệ sống của đàn gà, mà còn gây thiệt hại kinh tế lớn cho người chăn nuôi. Khi dịch bùng phát, việc tiêu hủy đàn gà để phòng chống lây lan dẫn đến mất trắng nguồn lợi kinh tế. Ngoài ra, virus cúm gia cầm cũng có nguy cơ lây sang các loài chim hoang dã, làm ảnh hưởng đến cân bằng sinh thái và tiềm ẩn nguy cơ dịch bệnh bùng phát trở lại.
Bệnh cúm gia cầm ở gà là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus cúm A gây ra, với nhiều biến thể khác nhau, trong đó H5N1 vẫn được đánh giá là nguy cơ cao nhất. Do bệnh không có thuốc đặc trị, biện pháp phòng ngừa bằng vắc xin và an toàn sinh học là then chốt. Khi phát hiện đàn gà có dấu hiệu bệnh, cần thông báo ngay cơ quan thú y, cách ly và chăm sóc hỗ trợ theo phác đồ chuẩn để giảm thiệt hại. Đối với chủng virus nguy hiểm, tiêu hủy đàn gà nhiễm bệnh là biện pháp cần thiết để ngăn chặn lây lan. Nhận thức và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch sẽ giúp người chăn nuôi bảo vệ đàn gà, giảm rủi ro kinh tế và giữ an toàn cho cộng đồng.
